Sąd nie nakazał zawieszenia broni, ale skutecznie powiadomił Izrael o wojnie.
Decyzja Hagi oznacza, że Izrael jest teraz oskarżony o ludobójstwo.
Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (MTS) wydał Izraelowi sześć rozkazów w związku z piątkowym bombardowaniem Strefy Gazy, ale powstrzymał się od wezwania do całkowitego zawieszenia broni.
O wprowadzeniu środków nadzwyczajnych ogłoszono, gdy sąd rozpoczyna obrady w sprawie ludobójstwa w Republice Południowej Afryki przeciwko Izraelowi, w sprawie której przesłuchał dowody na początku tego miesiąca. Republika Południowej Afryki określiła działania Izraela w Gazie jako ludobójstwo, ale Izrael odrzucił ten zarzut, twierdząc, że jego działania w Gazie wynikają z „samoobrony” i są niezbędne do wykorzenienia Hamasu. Dodał, że wojna nie może się zakończyć, dopóki cel ten nie zostanie osiągnięty.
W piątkowym 45-minutowym wyroku wydanym przez sąd w Hadze sędzia przewodniczący Joan Donoghue odrzuciła twierdzenie Izraela, że sąd nie jest właściwy do rozpoznania przeciwko niemu sprawy Republiki Południowej Afryki.
Izrael stwierdził, że Republika Południowej Afryki nie skontaktowała się odpowiednio z Tel Awiwem w sprawie przed złożeniem wniosku, czego wymagają przepisy Trybunału. Sąd jednak odrzucił tę argumentację, stwierdzając, że Republika Południowej Afryki złożyła skargę do ambasady Izraela w Pretorii, na którą Izrael wyraźnie odpowiedział. Istnieje zatem „spór” o interpretację prawa dotyczącego ludobójstwa. Republika Południowej Afryki ma zdecydowaną legitymację do przedstawienia swojej sprawy – orzekł sąd.
Republika Południowej Afryki zwróciła się również do sądu o podjęcie dziewięciu środków nadzwyczajnych wobec Izraela. MTS nakazał Izraelowi wdrożenie sześciu.
W izraelskiej wojnie ze Strefą Gazy w oblężonej enklawie zginęło już ponad 26 000 Palestyńczyków. Izraelska blokada tego pasa poważnie ograniczyła także dostęp do żywności, wody, paliwa i pomocy medycznej.
Oto, co musisz wiedzieć o orzeczeniu , jego skutkach i tym, co może się wydarzyć dalej.
Co znajduje się w orzeczeniu MTS?
MTS potwierdził, że jest właściwy do rozpoznania sprawy przedstawionej przez Republikę Południowej Afryki i wydał sześć zarządzeń nadzwyczajnych dla Izraela, jak następuje:
- Izrael musi podjąć wszelkie możliwe środki, aby zapobiec czynom określonym w artykule 2 Konwencji o ludobójstwie z 1948 roku. Oznacza to nie zabijanie członków określonej grupy (w tym przypadku Palestyńczyków), nie wyrządzanie krzywdy fizycznej lub psychicznej członkom tej grupy, nie stwarzanie warunków życia obliczonych na spowodowanie kresu istnienia narodu, a także nie prowadzenie działań mających na celu zapobieganie porodom w tej grupie osób.
Środek zatwierdzony większością głosów 15 do 2. Sędziowie odrębni: sędzia Julia Sebutinde z Ugandy i przedstawiciel Izraela, sędzia Aharon Barak.
- Izrael musi dopilnować, aby jego wojsko nie przeprowadziło żadnego z powyższych działań.
Środek zatwierdzony większością głosów 15 do 2. Sędziowie odrębni: sędzia Sebutinde z Ugandy i przedstawiciel Izraela, sędzia Barak.
- Izrael musi zapobiegać i karać „bezpośrednie i publiczne podżeganie do ludobójstwa w stosunku do członków grupy palestyńskiej w Strefie Gazy”.
Środek zatwierdzony większością głosów 16 do 1. Sędzia odrębny: sędzia Sebutinde z Ugandy.
- Izrael musi zapewnić świadczenie podstawowych usług i niezbędnej pomocy humanitarnej ludności cywilnej w Gazie.
Środek zatwierdzony większością głosów 16 do 1. Sędzia odrębny: sędzia Sebutinde z Ugandy.
- Izrael musi zapobiec niszczeniu dowodów zbrodni wojennych w Gazie i umożliwić dostęp misjom rozpoznawczym.
Środek zatwierdzony większością głosów 15 do 2. Sędziowie odrębni: sędzia Sebutinde z Ugandy i przedstawiciel Izraela, sędzia Barak.
- Izrael musi złożyć sprawozdanie ze wszystkich kroków podjętych w celu zastosowania się do środków nałożonych przez sąd w ciągu jednego miesiąca od wydania wyroku. Republika Południowej Afryki będzie miała możliwość ustosunkowania się do tego sprawozdania.
Środek zatwierdzony większością głosów 15 do 2. Sędziowie odrębni: sędzia Sebutinde z Ugandy i przedstawiciel Izraela, sędzia Barak.
Al Jazeera
O jakie środki nadzwyczajne zwróciła się Republika Południowej Afryki?
W 84-stronicowym pozwie Republiki Południowej Afryki, złożonym 29 grudnia 2023 r., oskarżono Izrael o naruszenie Konwencji o ludobójstwie z 1948 r. w wojnie w Strefie Gazy, która rozpoczęła się 7 października 2023 r.
Republika Południowej Afryki zwróciła się do sądu o nakazanie Izraelowi:
- Zawieszenie operacji wojskowych w Strefie Gazy i przeciwko niej (nieuwzględnione w środkach tymczasowych Trybunału)
- Nie eskalować dalej operacji wojskowych (nie uwzględniono w środkach tymczasowych sądu)
- Zapewnij dostęp do odpowiedniej żywności, wody, paliwa, schronienia, higieny i urządzeń sanitarnych.
- Zapobiec niszczeniu życia Palestyńczyków w Gazie, w tym stratom psychicznym
- Nie niszczyć dowodów potwierdzających zarzuty o ludobójstwo ani nie odmawiać organizacjom międzynarodowym, takim jak misje wyjaśniające, dostępu do Gazy, aby pomóc w zachowaniu tych dowodów.
- Przestrzegaj zasad Konwencji o ludobójstwie.
- Podjąć kroki w celu ukarania osób zamieszanych w ludobójstwo (nieobjęte środkami tymczasowymi zastosowanymi przez sąd).
- Unikaj działań, które skomplikowałyby lub przedłużyły sprawę (nieobjęte środkami tymczasowymi sądu).
- Regularnie składaj Radzie sprawozdania z postępów we wdrażaniu środków.
Czy orzeczenie tymczasowe jest wiążące i kto będzie je egzekwował?
Jako członkowie Organizacji Narodów Zjednoczonych zarówno Republika Południowej Afryki, jak i Izrael są związane orzeczeniami sądu i nie mogą odwołać się od decyzji. Jednakże sam MTS nie dysponuje żadnym mechanizmem umożliwiającym egzekwowanie swoich orzeczeń.
Republika Południowej Afryki lub inne kraje mogłyby również zwrócić się do Rady Bezpieczeństwa ONZ (RB ONZ), gdzie państwa członkowskie zostałyby poproszone o głosowanie za nałożeniem na Izrael obowiązku stosowania się do środków nadzwyczajnych zarządzonych przez MTS.
Od rozpoczęcia wojny w Gazie Stany Zjednoczone przy poprzednich okazjach wykorzystywały swoje prawo weta do blokowania uchwał wzywających do zawieszenia broni i pociągnięcia do odpowiedzialności swojego bliskiego sojusznika, Izraela. Eksperci twierdzą jednak, że zawetowanie przez Waszyngton decyzji zatwierdzonej przez MTS może zaszkodzić i podważyć wezwania prezydenta USA Joe Bidena do innych – w tym rywali takich jak Chiny i Rosja – o utrzymanie międzynarodowego porządku opartego na zasadach.
„Mogłoby to mieć realne znaczenie dla administracji USA i z pewnością stanowić dla niej prawdziwy dylemat” – powiedział w reportażu z Hagi James Bays, redaktor dyplomatyczny Al Jazeera English.
Jeżeli Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjmie uchwałę wymagającą od Izraela przestrzegania poleceń MTS, będzie miała prawo podjąć działania karne przeciwko Izraelowi. Wcześniejsze przykłady obejmowały sankcje gospodarcze lub handlowe, embargo na broń i zakazy podróżowania.
Karta ONZ pozwala także Radzie pójść o krok dalej i zastosować siłę. Przykładem tego był sojusz wojskowy pod przewodnictwem USA z 1991 r., który został utworzony w celu przeciwstawienia się inwazji na Kuwejt przez irackiego przywódcę Saddama Husajna. Eksperci uważają, że jest wysoce nieprawdopodobne, aby Stany Zjednoczone pozwoliły Radzie Bezpieczeństwa na podjęcie takiego kroku przeciwko Izraelowi.
Neve Gordon, profesor prawa międzynarodowego na Queen Mary University w Londynie, dodała, że kraje takie jak USA będą teraz musiały poważnie przemyśleć zastosowanie weta, a nawet normalizacji stosunków dyplomatycznych z Izraelem.
„To teraz nowa gra w piłkę, w której sąd najwyższy na świecie stwierdza prima facie [na pierwszy rzut oka], że Izrael popełnia ludobójstwo” – powiedział.
Co będzie dalej w ICJ?
Piątkowe orzeczenie było jedynie orzeczeniem tymczasowym mającym na celu rozwiązanie problemu środków nadzwyczajnych wnioskowanych przez Republikę Południowej Afryki.
Izrael ma obowiązek przedłożyć raport na temat działań podjętych w celu wykonania powyższych zarządzeń nadzwyczajnych do 26 lutego – miesiąc od piątkowego orzeczenia. Republika Południowej Afryki będzie wówczas miała możliwość ustosunkowania się do niniejszego sprawozdania.
Następnie sąd oceni raport i dodatkowe informacje na temat realiów w Strefie Gazy. Można by wyciągnąć wniosek, że Izrael nie przestrzega pierwszych postanowień i narzucić nowe.
Następnie sąd przeprowadzi dodatkowe rozprawy i rozważania na temat dowodów przedstawionych sądowi na początku tego miesiąca przez Republikę Południowej Afryki na poparcie swoich oskarżeń przeciwko Izraelowi oraz obrony Izraela.
Sędziowie indywidualnie ocenią kluczowe roszczenia Republiki Południowej Afryki w związku z ludobójstwem w Gazie, a ostateczna decyzja sądu zostanie podjęta większością głosów.
Sąd stwierdził, że decyzja o kontynuowaniu sprawy opierała się na konkluzji, że nie można wykluczyć „prima facie” dowodów Republiki Południowej Afryki dotyczących ludobójstwa dokonanego przez Izrael.
Gordon powiedział, że jest to „poważne”.
Eksperci szacują, że wydanie wyroku może zająć trzy lub cztery lata.
Kim są sędziowie i kto głosował przeciwko zarządzeniom?
MTS, zwany także Trybunałem Światowym, jest sądem cywilnym ONZ rozstrzygającym spory między krajami. Różni się od Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK), który ściga osoby za zbrodnie wojenne.
MTS składa się z 15 sędziów powoływanych na dziewięcioletnią kadencję w wyborach do Zgromadzenia Ogólnego ONZ (ZO ONZ) i Rady Bezpieczeństwa (RB ONZ). W tej sprawie dołącza do nich dwóch sędziów specjalnego przedstawiciela – zastępca prezesa Sądu Najwyższego Dikgang Moseneke z Republiki Południowej Afryki i prezes Sądu Najwyższego Aharon Barak z Izraela.
Sędziowie powinni być bezstronni, ale w przeszłości niektórzy głosowali zgodnie z polityką swoich krajów. Na przykład, gdy Ukraina zwróciła się do MTS z wnioskiem o zastosowanie środków tymczasowych wobec Rosji, w tym nakazu zaprzestania wojny przez Kreml, 13 z 15 sędziów głosowało za wnioskiem Kijowa. Jedynymi, którzy tego nie zrobili, byli sędziowie z Rosji i Chin.
W piątek jedynymi dwoma sędziami, którzy nie zgodzili się ze wszystkimi lub niektórymi środkami nałożonymi przez sąd, byli sędzia Julia Sebutinde z Ugandy, która głosowała przeciwko wszystkim zarządzeniom, oraz sędzia Aharon Barak, który głosował przeciwko czterem z sześciu zarządzeń.
Sędzia Sebutinde wydała zdanie odrębne, w którym argumentowała, że nie zgadza się z twierdzeniem, że Izrael wykazał „zamiar” popełnienia ludobójstwa i dlatego sprawa nie wchodzi w zakres kompetencji MTS.
Al Jazeera
Co dalej z Izraelem i Gazą?
Chociaż MTS zastrzegł, że Izrael musi przestrzegać Konwencji o ludobójstwie z 1948 r., powstrzymał się od wezwania do zawieszenia broni lub zawieszenia działań wojennych.
„Nie widzę możliwości, aby Izrael mógł zastosować się do innych środków tymczasowych bez zaprzestania działań wojennych” – powiedział Gordon, zauważając, że kroki takie jak zwiększona pomoc humanitarna wymagałyby zawieszenia broni.
Poprzednie raporty pokazywały, że zepsute drogi i ciągłe izraelskie bombardowania utrudniają skuteczną dystrybucję pomocy w enklawie.
Ponadto środek tymczasowy wzywający do ukarania tych, którzy nawołują do ludobójstwa w Gazie, prawdopodobnie nie miałby zastosowania do członków izraelskiego Knesetu, ponieważ przysługuje im immunitet parlamentarny.
Kneset musiałby głosować za uchyleniem immunitetu posłowi przed ukaraniem go, co według Gordona jest mało prawdopodobne, biorąc pod uwagę, że większość z nich popiera wojnę Izraela ze Strefą Gazy.
Niemniej jednak Izrael musiałby spróbować ukarać osoby niebędące parlamentarzystami, w tym żołnierzy i komentatorów, za oświadczenia wzywające do masowego zabijania Palestyńczyków.
Ponadto sąd w sposób szczególny odniósł się do komentarzy trzech wyższych urzędników izraelskich, które uznał za przejawy ludobójczych zamiarów. Gordon powiedział, że odniesienie się sądu do tych oświadczeń urzędników, w tym prezydenta Izraela Izaaca Herzoga, było „niezwykle ważne”. Pokazało, że sąd „wyraźnie” nie zgadza się z izraelskimi interpretacjami, że takie komentarze są sporadyczne i nie mają związku przyczynowego z operacjami wojskowymi kraju, stwierdził.
Neil Sammonds, starszy działacz na rzecz Palestyny w grupie praw człowieka War on Want, powiedział jednak, że wyegzekwowanie środków zarządzonych przez sąd będzie trudne. „To pozostawia wszystko w rękach Izraela. Nie ma szczegółów co do tego, w jaki sposób Izrael powinien zapewnić większą pomoc, a Netanjahu powiedział już, że Izrael nie zastosuje się do orzeczenia sądu”.
Źródło: https://www.aljazeera.com